Luogo fonte:  Co.T.pr.

Testo:

TANTA CIRCA NOS DIVINAE HUMANITATIS EST PROVIDENTIA, UT SEMPER AETERNIS

LIBERALITATIBUS NOS SUSTENTARE DIGNETUR. POST BELLA ENIM PARTHICA

AETERNA PACE SOPITA POSTQUE VANDALICAM GENTEM EREPTAM ET CARTHAGINEM,

IMMO MAGIS OMNEM LIBYAM ROMANO IMPERIO ITERUM SOCIATAM ET LEGES ANTIQUAS

IAM SENIO PRAEGRAVATAS PER NOSTRAM VIGILANTIAM PRAEBUIT IN NOVAM

PULCHRITUDINEM ET MODERATUM PERVENIRE COMPENDIUM: QUOD NEMO ANTE NOSTRUM

IMPERIUM UMQUAM SPERAVIT NEQUE HUMANO INGENIO POSSIBILE ESSE PENITUS

EXISTIMAVIT. ERAT ENIM MIRABILE ROMANAM SANCTIONEM AB URBE CONDITA USQUE

AD NOSTRI IMPERII TEMPORA, QUAE PAENE IN MILLE ET QUADRINGENTOS ANNOS

CONCURRUNT, INTESTINIS PROELIIS VACILLANTEM HOCQUE ET IN IMPERIALES

CONSTITUTIONES EXTENDENTEM IN UNAM REDUCERE CONSONANTIAM, UT NIHIL NEQUE

CONTRARIUM NEQUE IDEM NEQUE SIMILE IN EA INVENIATUR ET NE GEMINAE LEGES

PRO REBUS SINGULIS POSITAE USQUAM APPAREANT. NAMQUE HOC CAELESTIS QUIDEM

PROVIDENTIAE PECULIARE FUIT, HUMANAE VERO INBECILLITATI NULLO MODO

POSSIBILE. NOS ITAQUE MORE SOLITO AD IMMORTALITATIS RESPEXIMUS

PRAESIDIUM, ET SUMMO NUMINE INVOCATO DEUM AUCTOREM ET TOTIUS OPERIS

PRAESULEM FIERI OPTAVIMUS, ET OMNE STUDIUM TRIBONIANO VIRO EXCELSO

MAGISTRO OFFICIORUM ET EX QUAESTORE SACRI NOSTRI PALATII ET EX CONSULE

CREDIDIMUS EIQUE OMNE MINISTERIUM HUIUSCEMODI ORDINATIONIS IMPOSUIMUS,

UT IPSE UNA CUM ALIIS ILLUSTRIBUS ET PRUDENTISSIMIS VIRIS NOSTRUM

DESIDERIUM ADIMPLERET. NOSTRA QUOQUE MAIESTAS SEMPER INVESTIGANDO ET

PERSCRUTANDO EA QUAE AB HIS COMPONEBANTUR, QUIDQUID DUBIUM ET INCERTUM

INVENIEBATUR, HOC NUMINE CAELESTI ERECTA EMENDABAT ET IN COMPETENTEM

FORMAM REDIGEBAT. OMNIA IGITUR CONFECTA SUNT DOMINO ET DEO NOSTRO IHESU

CHRISTO POSSIBILITATEM TAM NOBIS QUAM NOSTRIS IN HOC SATELLITIBUS

PRAESTANTE.

 

            --------------------------------------------------

 

 

Luogo fonte:  Co.T.1

Testo:

ET PRINCIPALES QUIDEM CONSTITUTIONES DUODECIM LIBRIS DIGESTAS IAM ANTE

IN CODICEM NOSTRO NOMINE PRAEFULGENTEM CONTULIMUS. POSTEA VERO MAXIMUM

OPUS ADGREDIENTES IPSA VETUSTATIS STUDIOSISSIMA OPERA IAM PAENE CONFUSA

ET DISSOLUTA EIDEM VIRO EXCELSO PERMISIMUS TAM COLLIGERE QUAM CERTO

MODERAMINI TRADERE. SED CUM OMNIA PERCONTABAMUR, A PRAEFATO VIRO EXCELSO

SUGGESTUM EST DUO PAENE MILIA LIBRORUM ESSE CONSCRIPTA ET PLUS QUAM

TRECENTIES DECEM MILIA VERSUUM A VETERIBUS EFFUSA, QUAE NECESSE ESSET

OMNIA ET LEGERE ET PERSCRUTARI ET EX HIS SI QUID OPTIMUM FUISSET

ELIGERE. QUOD CAELESTI FULGORE ET SUMMAE TRINITATIS FAVORE CONFECTUM EST

SECUNDUM NOSTRA MANDATA, QUAE AB INITIO AD MEMORATUM VIRUM EXCELSUM

FECIMUS, ET IN QUINQUAGINTA LIBROS OMNE QUOD UTILISSIMUM ERAT COLLECTUM

EST ET OMNES AMBIGUITATES DECISAE NULLO SEDITIOSO RELICTO. NOMENQUE

LIBRIS INPOSUIMUS DIGESTORUM SEU PANDECTARUM, QUIA OMNES DISPUTATIONES

ET DECISIONES IN SE HABENT LEGITIMAS ET QUOD UNDIQUE FUIT COLLECTUM, HOC

IN SINUS SUOS RECEPERUNT, IN CENTUM QUINQUAGINTA PAENE MILIA VERSUUM

TOTUM OPUS CONSUMMANTES. ET IN SEPTEM PARTES EOS DIGESSIMUS, NON

PERPERAM NEQUE SINE RATIONE, SED IN NUMERORUM NATURAM ET ARTEM

RESPICIENTES ET CONSENTANEAM EIS DIVISIONEM PARTIUM CONFICIENTES.

 

            --------------------------------------------------

 

 

Luogo fonte:  Co.T.2

Testo:

IGITUR PRIMA QUIDEM PARS TOTIUS CONTEXTUS, QUAE GRAECO VOCABULO PRWTA

NUNCUPATUR, IN QUATTUOR LIBROS SEPOSITA EST.

 

            --------------------------------------------------

 

 

Luogo fonte:  Co.T.3

Testo:

SECUNDUS AUTEM ARTICULUS SEPTEM LIBROS HABET, QUI DE IUDICIIS

APPELLANTUR.

 

            --------------------------------------------------

 

 

Luogo fonte:  Co.T.4

Testo:

IN TERTIA VERO CONGREGATIONE OMNIA QUAE DE REBUS NOMINANTUR CONTULIMUS,

OCTO LIBRIS EIS DEPUTATIS.

 

            --------------------------------------------------

 

 

Luogo fonte:  Co.T.5

Testo:

QUARTUS AUTEM LOCUS, QUI ET TOTIUS COMPOSITIONIS QUASI QUODDAM

INVENITUR UMBILICUM, OCTO LIBROS SUSCEPIT. IN QUIBUS OMNIA QUAE AD

HYPOTHECAM PERTINENT REPOSITA SUNT, UT NON PIGNERATICIA ACTIONE IN

LIBRIS DE REBUS POSITA MULTUM DISTARENT: ALIO LIBRO EODEM INSERTO

VOLUMINE, QUI AEDILICIUM EDICTUM ET REDHIBITORIAM ACTIONEM ET DUPLAE

STIPULATIONEM, QUAE DE EVICTIONIBUS PROPOSITA EST, CONTINET, QUIA HAEC

OMNIA TITULIS EMPTIONUM ET VENDITIONUM CONSENTANEA SUNT ET PRAEDICTAE

ACTIONES QUASI PEDISEQUAE ILLARUM AB INITIO PROCESSERUNT, IN VETUSTIORIS

QUIDEM EDICTI ORDINATIONE IN LOCA DEVIA ET MULTO DISTANTIA DEVAGANTES,

PER NOSTRAM AUTEM PROVIDENTIAM HIS CONGREGATAE, CUM OPORTUERAT EA QUAE

DE EODEM PAENE LOQUUNTUR IN CONFINIO PONERE. ALIUS ITAQUE LIBER POST DUO

PRIMOS NOBIS EXCOGITATUS EST DE USURIS ET TRAIECTICIIS PECUNIIS ET DE

INSTRUMENTIS ET TESTIBUS ET PROBATIONIBUS NEC NON PRAESUMPTIONIBUS, ET

MEMORATI TRES SINGULARES LIBRI IUXTA COMPOSITIONEM DE REBUS POSITI SUNT.

POST HOS SI QUA DE SPONSALIBUS VEL NUPTIIS VEL DOTIBUS LEGIBUS DICTA

SUNT REPOSUIMUS, TRIBUS LIBRORUM VOLUMINIBUS EA CONCLUDENTES. DE TUTELIS

AUTEM ET CURATIONIBUS GEMINOS LIBROS CONSCRIPSIMUS. ET MEMORATAM

ORDINATIONEM OCTO LIBRORUM MEDIAM TOTIUS OPERIS REPOSUIMUS, OMNIA

UNDIQUE TAM UTILISSIMA QUAM PULCHERRIMA IURA CONTINENTEM.

 

            --------------------------------------------------

 

 

Luogo fonte:  Co.T.6

Testo:

QUINTUS AUTEM EXORITUR NOBIS DIGESTORUM ARTICULUS, IN QUEM DE

TESTAMENTIS ET CODICILLIS TAM PRIVATORUM QUAM MILITUM OMNE, QUIDQUID

ANTIQUIS DICTUM EST, INVENIAT QUIS DEPOSITUM: QUI DE TESTAMENTIS

APPELLATUR. DE LEGATIS AUTEM ET FIDEICOMMISSIS QUINQUE LIBRORUM NUMERUS

ADGREGATUS EST.

 

            --------------------------------------------------

 

 

Luogo fonte:  Co.T.6A

Testo:

CUMQUE NIHIL TAM PECULIARE FUERAT, QUAM UT LEGATIS QUIDEM LEGIS

FALCIDIAE NARRATIO, FIDEICOMMISSIS AUTEM SENATUS CONSULTI TREBELLIANI,

SINGULIS LIBRIS UTRIQUE EORUM APPLICATIS TOTA PARS QUINTA IN NOVEM

LIBROS COADUNATA EST. SOLUM AUTEM SENATUS CONSULTUM TREBELLIANUM

PONENDUM ESSE EXISTIMAVIMUS: CAPTIOSAS ETENIM ET IPSIS VETERIBUS ODIOSAS

PEGASIANI SENATUS CONSULTI AMBAGES ET UTRIUSQUE SENATUS CONSULTI AD SE

TAM SUPERVACUAS QUAM SCRUPULOSAS DIVERSITATES RESPUENTES TOTUM IUS SUPER

HIS POSITUM TREBELLIANO SENATUS CONSULTO ADIUDICAVIMUS.

 

            --------------------------------------------------

 

 

Luogo fonte:  Co.T.6B

Testo:

SED IN HIS NIHIL DE CADUCIS A NOBIS MEMORATUM EST, NE CAUSA, QUAE IN

REBUS NON PROSPERE GESTIS ET TRISTIBUS TEMPORIBUS ROMANIS INCREBUIT

CALAMITATIBUS, BELLO COALESCENS CIVILI, NOSTRIS REMANEAT TEMPORIBUS,

QUAE FAVOR CAELESTIS ET PACIS VIGORE FIRMAVIT ET SUPER OMNES GENTES IN

BELLICIS PERICULIS POSUIT, NE LUCTUOSUM MONUMENTUM LAETA SAECULA

INUMBRARE CONCEDATUR.

 

            --------------------------------------------------

 

 

Luogo fonte:  Co.T.7

Testo:

SEXTA DEINDE PARS DIGESTORUM EXORITUR, IN QUIBUS OMNES BONORUM

POSSESSIONES POSITAE SUNT, QUAE AD INGENUOS, QUAE AD LIBERTINOS

RESPICIUNT: UT ET IUS OMNE, QUOD DE GRADIBUS ET ADFINITATIBUS DESCENDIT,

LEGITIMAEQUE HEREDITATES ET OMNIS AB INTESTATO SUCCESSIO ET TERTULLIANUM

ET ORFITIANUM SENATUS CONSULTUM, EX QUIBUS MATER ET FILII INVICEM SIBI

HEREDES EXISTUNT, IN GEMINOS LIBROS CONTULIMUS BONORUM POSSESSIONIS

MULTITUDINEM IN COMPENDIOSUM ET MANIFESTISSIMUM ORDINEM CONCLUDENTES.

 

            --------------------------------------------------

 

 

Luogo fonte:  Co.T.7A

Testo:

POST HAEC EA, QUAE DE OPERIS NOVI NUNTIATIONIBUS DAMNIQUE INFECTI ET

PRO AEDIFICIIS DIRUTIS ET EORUM INSIDIIS ET QUAE DE AQUA PLUVIA ARCENDA

VETERIBUS AUCTORIBUS PLACITA SUNT, NEC NON DE PUBLICANIS ET DONATIONIBUS

TAM INTER VIVOS QUAM MORTIS CAUSA CONFICIENDIS CAUTA LEGIBUS INVENIMUS,

IN LIBRUM SINGULAREM DEDUXIMUS.

 

            --------------------------------------------------

 

 

Luogo fonte:  Co.T.7B

Testo: DE MANUMISSIONIBUS AUTEM ET DE LIBERALI CAUSA ALIUS LIBER RESPONDIT:

 

            --------------------------------------------------

 

 

Luogo fonte:  Co.T.7C

Testo:

QUEMADMODUM ET DE ADQUISITIONE TAM DOMINII QUAM POSSESSIONIS ET TITULIS

QUI EAM INDUCUNT MULTAE ET VARIAE LECTIONES UNI SUNT INSERTAE VOLUMINI:

 

            --------------------------------------------------

 

 

Luogo fonte:  Co.T.7D

Testo:

ALIO LIBRO DEPUTATO HIS, QUI IUDICATI VEL IN IURE CONFESSI SUNT, ET DE

BONORUM DETENTIONIBUS ET VENDITIONIBUS ET UT NE QUID IN FRAUDEM

CREDITORUM FIAT.

 

            --------------------------------------------------

 

 

Luogo fonte:  Co.T.7E

Testo:

POSTQUE HAEC OMNIA INTERDICTA GLOMERATA SUNT: ET DEINCEPS EXCEPTIONES

ET DE TEMPORUM PROLIXITATIBUS ET DE OBLIGATIONIBUS ET ACTIONIBUS LIBER

ITERUM SINGULARIS EXTENDITUR: UT PRAEFATA SEXTA PARS TOTIUS DIGESTORUM

VOLUMINIS OCTO LIBRIS DEFINIATUR.

 

            --------------------------------------------------

 

 

Luogo fonte:  Co.T.8

Testo:

SEPTIMUS AUTEM ET NOVISSIMUS ARTICULUS DIGESTORUM SEX LIBRIS FORMATUS

EST. QUO DE STIPULATIONIBUS SEU VERBORUM OBLIGATIONIBUS ET

FIDEIUSSORIBUS ET MANDATORIBUS, NEC NON NOVATIONIBUS ET SOLUTIONIBUS ET

ACCEPTILATIONIBUS ET DE PRAETORIIS STIPULATIONIBUS OMNE QUOD IUS

INVENITUR GEMINO VOLUMINE INSCRIPTUM EST, QUOD IN LIBRIS ANTIQUIS NEC

NUMERARI POSSIBILE FUIT.

 

            --------------------------------------------------

 

 

Luogo fonte:  Co.T.8A

Testo:

ET POST HOC DUO TERRIBILES LIBRI POSITI SUNT PRO DELICTIS PRIVATIS ET

EXTRAORDINARIIS NEC NON PUBLICIS CRIMINIBUS, QUI OMNEM CONTINENT

SEVERITATEM POENARUMQUE ATROCITATEM. QUIBUS PERMIXTA SUNT ET EA QUAE DE

AUDACIBUS HOMINIBUS CAUTA SUNT, QUI SE CELARE CONANTUR ET CONTUMACES

EXISTUNT: ET DE POENIS, QUAE CONDEMNATIS INFLIGUNTUR VEL CONCEDUNTUR,

NEC NON DE EORUM SUBSTANTIIS.

 

            --------------------------------------------------

 

 

Luogo fonte:  Co.T.8B

Testo:

LIBER AUTEM SINGULARIS PRO APPELLATIONIBUS NOBIS EXCOGITATUS EST CONTRA

SENTENTIAS TAM CIVILES QUAM CRIMINALES CAUSAS FINIENTES.

 

            --------------------------------------------------

 

 

Luogo fonte:  Co.T.8C

Testo:

CETERA AUTEM OMNIA, QUAE AD MUNICIPALES VEL DE DECURIONIBUS ET

MUNERIBUS VEL PUBLICIS OPERIBUS VEL NUNDINIS ET POLLICITATIONIBUS ET

DIVERSIS COGNITIONIBUS ET CENSIBUS VEL SIGNIFICATIONE VERBORUM VETERIBUS

INVENTA SUNT QUAEQUE REGULARITER DEFINITA, IN SESE RECEPIT

QUINQUAGENSIMUS, TOTIUS CONSUMMATIONIS PERFECTUS.

 

            --------------------------------------------------

 

 

Luogo fonte:  Co.T.9

Testo:

QUAE OMNIA CONFECTA SUNT PER VIRUM EXCELSUM NEC NON PRUDENTISSIMUM

MAGISTRUM EX QUAESTORE ET EX CONSULE TRIBONIANUM, QUI SIMILITER

ELOQUENTIAE ET LEGITIMAE SCIENTIAE ARTIBUS DECORATUS ET IN IPSIS RERUM

EXPERIMENTIS EMICUIT NIHILQUE MAIUS NEC CARIUS NOSTRIS UNQUAM

IUSSIONIBUS DUXIT: NEC NON PER ALIOS VIROS MAGNIFICOS ET STUDIOSISSIMOS

PERFECTA SUNT, ID EST CONSTANTINUM VIRUM ILLUSTREM COMITEM SACRARUM

LARGITIONUM ET MAGISTRUM SCRINII LIBELLORUM SACRARUMQUE COGNITIONUM, QUI

SEMPER NOBIS EX BONA OPINIONE ET GLORIA SESE COMMENDAVIT: NEC NON

THEOPHILUM VIRUM ILLUSTREM MAGISTRUM IURISQUE PERITUM IN HAC

SPLENDIDISSIMA CIVITATE LAUDABILITER OPTIMAM LEGUM GUBERNATIONEM

EXTENDENTEM: ET DOROTHEUM VIRUM ILLUSTREM ET FACUNDISSIMUM QUAESTORIUM,

QUEM IN BERYTIENSIUM SPLENDIDISSIMA CIVITATE LEGES DISCIPULIS TRADENTEM

PROPTER EIUS OPTIMAM OPINIONEM ET GLORIAM AD NOS DEDUXIMUS PARTICIPEMQUE

HUIUS OPERIS FECIMUS: SED ET ANATOLIUM VIRUM ILLUSTREM MAGISTRUM, QUI ET

IPSE APUD BERYTIENSES IURIS INTERPRES CONSTITUTUS AD HOC OPUS ALLECTUS

EST, VIR AB ANTIQUA STIRPE LEGITIMA PROCEDENS, CUM ET PATER EIUS

LEONTIUS ET AVUS EUDOXIUS OPTIMAM SUI MEMORIAM IN LEGIBUS RELIQUERUNT:

NEC NON CRATINUM VIRUM ILLUSTREM ET COMITEM SACRARUM LARGITIONUM ET

OPTIMUM ANTECESSOREM HUIUS ALMAE URBIS CONSTITUTUM: QUI OMNES AD

PRAEDICTUM OPUS ELECTI SUNT UNA CUM STEPHANO, MENA, PROSDOCIO, EUTOLMIO,

TIMOTHEO, LEONIDE, LEONTIO, PLATONE, IACOBO, CONSTANTINO, IOHANNE, VIRIS

PRUDENTISSIMIS, QUI PATRONI QUIDEM SUNT CAUSARUM APUD MAXIMAM SEDEM

PRAEFECTURAE, QUAE ORIENTALIBUS PRAETORIIS PRAESIDET, OMNE AUTEM SUAE

VIRTUTIS TESTIMONIUM UNDIQUE ACCIPIENTES ET A NOBIS AD TANTI OPERIS

CONSUMMATIONEM ELECTI SUNT. ET CUM OMNES IN UNUM CONVENERUNT

GUBERNATIONE TRIBONIANI VIRI EXCELSI, UT TANTUM OPUS NOBIS AUCTORIBUS

POSSINT CONFICERE, DEO PROPITIO IN PRAEDICTOS QUINQUAGINTA LIBROS OPUS

CONSUMMATUM EST.

 

            --------------------------------------------------

 

 

Luogo fonte:  Co.T.10

Testo:

TANTA AUTEM NOBIS ANTIQUITATI HABITA EST REVERENTIA, UT NOMINA

PRUDENTIUM TACITURNITATI TRADERE NULLO PATIAMUR MODO: SED UNUSQUISQUE

EORUM, QUI AUCTOR LEGIS FUIT, NOSTRIS DIGESTIS INSCRIPTUS EST: HOC

TANTUMMODO A NOBIS EFFECTO, UT, SI QUID IN LEGIBUS EORUM VEL SUPERVACUUM

VEL INPERFECTUM VEL MINUS IDONEUM VISUM EST, VEL ADIECTIONEM VEL

DEMINUTIONEM NECESSARIAM ACCIPIAT ET RECTISSIMIS TRADATUR REGULIS. ET IN

MULTIS SIMILIBUS VEL CONTRARIIS QUOD RECTIUS HABERE APPAREBAT, HOC PRO

ALIIS OMNIBUS POSITUM EST UNAQUE OMNIBUS AUCTORITATE INDULTA, UT

QUIDQUID IBI SCRIPTUM EST, HOC NOSTRUM APPAREAT ET EX NOSTRA VOLUNTATE

COMPOSITUM: NEMINE AUDENTE COMPARARE EA QUAE ANTIQUITAS HABEBAT ET QUAE

NOSTRA AUCTORITAS INTRODUXIT, QUIA MULTA ET MAXIMA SUNT, QUAE PROPTER

UTILITATEM RERUM TRANSFORMATA SUNT. ADEO UT ET SI PRINCIPALIS

CONSTITUTIO FUERAT IN VETERIBUS LIBRIS RELATA, NEQUE EI PEPERCIMUS, SED

ET HOC CORRIGENDUM ESSE PUTAVIMUS ET IN MELIUS RESTAURANDUM. NOMINIBUS

ETENIM VETERIBUS RELICTIS, QUIDQUID LEGUM VERITATI DECORUM ET

NECESSARIUM FUERAT, HOC NOSTRIS EMENDATIONIBUS SERVAVIMUS. ET PROPTER

HANC CAUSAM ET SI QUID INTER EOS DUBITABATUR, HOC IAM IN TUTISSIMAM

PERVENIT QUIETEM, NULLO TITUBANTE RELICTO.

 

            --------------------------------------------------

 

 

Luogo fonte:  Co.T.11

Testo:

SED CUM PROSPEXIMUS, QUOD AD PORTANDAM TANTAE SAPIENTIAE MOLEM NON SUNT

IDONEI HOMINES RUDES ET QUI IN PRIMIS LEGUM VESTIBULIS STANTES INTRARE

AD ARCANA EORUM PROPERANT, ET ALIAM MEDIOCREM EMENDATIONEM PRAEPARANDAM

ESSE CENSUIMUS, UT SUB EA COLORATI ET QUASI PRIMITIIS OMNIUM INBUTI

POSSINT AD PENETRALIA EORUM INTRARE ET FORMAM LEGUM PULCHERRIMAM NON

CONIVENTIBUS OCULIS ACCIPERE. ET IDEO TRIBONIANO VIRO EXCELSO, QUI AD

TOTIUS OPERIS GUBERNATIONEM ELECTUS EST, NEC NON THEOPHILO ET DOROTHEO

VIRIS ILLUSTRIBUS ET FACUNDISSIMIS ANTECESSORIBUS ACCERSITIS MANDAVIMUS,

QUATENUS LIBRIS, QUOS VETERES COMPOSUERUNT, QUI PRIMA LEGUM ARGUMENTA

CONTINEBANT ET INSTITUTIONES VOCABANTUR, SEPARATIM COLLECTIS, QUIDQUID

EX HIS UTILE ET APTISSIMUM ET UNDIQUE SIT ELIMATUM ET REBUS, QUAE IN

PRAESENTI AEVO IN USU VERTUNTUR, CONSENTANEUM INVENITUR, HOC ET CAPERE

STUDEANT ET QUATTUOR LIBRIS REPONERE ET TOTIUS ERUDITIONIS PRIMA

FUNDAMENTA ATQUE ELEMENTA PONERE, QUIBUS IUVENES SUFFULTI POSSINT

GRAVIORA ET PERFECTIORA LEGUM SCITA SUSTENTARE. ADMONUIMUS AUTEM EOS, UT

MEMORES ETIAM NOSTRARUM FIANT CONSTITUTIONUM, QUAS PRO EMENDATIONE IURIS

PROMULGAVIMUS, ET IN CONFECTIONE INSTITUTIONUM ETIAM EADEM EMENDATIONE

PONERE NON MORENTUR: UT SIT MANIFESTUM ET QUID ANTEA VACILLABAT ET QUID

POSTEA IN STABILITATEM REDACTUM EST. QUOD OPUS AB HIS PERFECTUM UT NOBIS

OBLATUM ET RELECTUM EST, ET PRONO SUSCEPIMUS ANIMO ET NOSTRIS SENSIBUS

NON INDIGNUM ESSE IUDICAVIMUS ET PRAEDICTOS LIBROS CONSTITUTIONUM VICEM

HABERE IUSSIMUS: QUOD ET IN ORATIONE NOSTRA, QUAM EISDEM LIBRIS

PRAEPOSUIMUS, APERTIUS DECLARATUR.

 

            --------------------------------------------------

 

 

Luogo fonte:  Co.T.12

Testo:

OMNI IGITUR ROMANI IURIS DISPOSITIONE COMPOSITA ET IN TRIBUS

VOLUMINIBUS, ID EST INSTITUTIONUM ET DIGESTORUM SEU PANDECTARUM NEC NON

CONSTITUTIONUM, PERFECTA ET IN TRIBUS ANNIS CONSUMMATA, QUAE UT PRIMUM

SEPARARI COEPIT, NEQUE IN TOTUM DECENNIUM COMPLERI SPERABATUR:

OMNIPOTENTI DEO ET HANC OPERAM AD HOMINUM SUSTENTATIONEM PIIS OPTULIMUS

ANIMIS UBERESQUE GRATIAS MAXIMAE DEITATI REDDIDIMUS, QUAE NOBIS

PRAESTITIT ET BELLA FELICITER AGERE ET HONESTA PACE PERPOTIRI ET NON

TANTUM NOSTRO, SED ETIAM OMNI AEVO TAM INSTANTI QUAM POSTERIORI LEGES

OPTIMAS PONERE. (13) OMNIBUS ITAQUE HOMINIBUS EANDEM SANCTIONEM

MANIFESTAM FACERE NECESSARIUM PERSPEXIMUS, UT SIT EIS COGNITUM, QUANTA

CONFUSIONE ET INFINITATE ABSOLUTI IN QUAM MODERATIONEM ET LEGITIMAM

VERITATEM PERVENERUNT: LEGESQUE IN POSTERUM HABEANT TAM DIRECTAS QUAM

COMPENDIOSAS OMNIBUSQUE IN PROMPTU POSITAS ET AD POSSIDENDI LIBROS EARUM

FACILITATEM IDONEAS: UT NON MOLE DIVITIARUM EXPENSA POSSINT HOMINES

SUPERVACUAE LEGUM MULTITUDINIS ADIPISCI VOLUMINA, SED VILISSIMA PECUNIA

FACILIS EORUM COMPARATIO PATEAT TAM DITIORIBUS QUAM TENUIORIBUS, MINIMO

PRETIO MAGNA PRUDENTIA REPARANDA.

 

            --------------------------------------------------

 

 

Luogo fonte:  Co.T.13(14)

Testo:

SI QUID AUTEM IN TANTA LEGUM COMPOSITIONE, QUAE AB IMMENSO LIBRORUM

NUMERO COLLECTA EST, SIMILE FORSITAN RARO INVENIATUR, NEMO HOC

VITUPERANDUM EXISTIMET, SED PRIMUM QUIDEM INBECILLITATI HUMANAE, QUAE

NATURALITER INEST, HOC INSCRIBAT, QUIA OMNIUM HABERE MEMORIAM ET PENITUS

IN NULLO PECCARE DIVINITATIS MAGIS QUAM MORTALITATIS EST: QUOD ET A

MAIORIBUS DICTUM EST. DEINDE SCIAT, QUOD SIMILITUDO IN QUIBUSDAM ET HIS

BREVISSIMIS ADSUMPTA NON INUTILIS EST, ET NEC CITRA NOSTRUM PROPOSITUM

HOC SUBSECUTUM: AUT ENIM ITA LEX NECESSARIA ERAT, UT DIVERSIS TITULIS

PROPTER RERUM COGNATIONEM APPLICARI EAM OPORTEAT, AUT, CUM FUERAT ALIIS

DIVERSIS PERMIXTA, IMPOSSIBILE ERAT EAM PER PARTES DETRAHI, NE TOTUM

CONFUNDATUR. ET IN HIS PARTIBUS, IN QUIBUS PERFECTISSIMAE VISIONES

EXPOSITAE VETERUM FUERANT, QUOD PARTICULATIM IN EAS FUERAT SPARSUM, HOC

DIVIDERE AC SEPARARE PENITUS ERAT INCIVILE, NE TAM SENSUS QUAM AURES

LEGENTIUM EX HOC PERTURBENTUR.

 

            --------------------------------------------------

 

 

Luogo fonte:  Co.T.14

Testo:

SIMILIQUE MODO SI QUID PRINCIPALIBUS CONSTITUTIONIBUS CAUTUM EST, HOC

IN DIGESTORUM VOLUMINE PONI NULLO CONCESSIMUS MODO, QUASI CONSTITUTIONUM

RECITATIONE SUFFICIENTE: NISI ET HOC RARO EX ISDEM CAUSIS, QUIBUS

SIMILITUDO ADSUMPTA EST.

 

            --------------------------------------------------

 

 

Luogo fonte:  Co.T.15

Testo:

CONTRARIUM AUTEM ALIQUID IN HOC CODICE POSITUM NULLUM SIBI LOCUM

VINDICABIT NEC INVENITUR, SI QUIS SUPTILI ANIMO DIVERSITATIS RATIONES

EXCUTIET: SED EST ALIQUID NOVUM INVENTUM VEL OCCULTE POSITUM, QUOD

DISSONANTIAE QUERELLAM DISSOLVIT ET ALIAM NATURAM INDUCIT DISCORDIAE

FINES EFFUGIENTEM.

 

            --------------------------------------------------

 

 

Luogo fonte:  Co.T.16

Testo:

SED ET SI QUID FORSITAN PRAETERMISSUM EST, QUOD IN TANTIS MILIBUS QUASI

IN PROFUNDO POSITUM LATITABAT, ET, CUM IDONEUM FUERAT PONI, OBSCURITATE

INVOLUTUM NECESSARIO DERELICTUM EST: QUIS HOC ADPREHENDERE RECTO ANIMO

POSSIT? PRIMO QUIDEM PROPTER INGENII MORTALIS EXIGUITATEM: DEINDE

PROPTER IPSIUS REI VITIUM, QUOD MULTIS INUTILIBUS PERMIXTUM NULLAM SUI

AD ERUENDUM PRAEBUIT COPIAM: DEIN QUOD MULTO UTILIUS EST PAUCA IDONEA

EFFUGERE, QUAM MULTIS INUTILIBUS HOMINES PRAEGRAVARI.

 

            --------------------------------------------------

 

 

Luogo fonte:  Co.T.17

Testo:

MIRABILE AUTEM ALIQUID EX HIS LIBRIS EMERSIT, QUOD MULTITUDO ANTIQUA

PRAESENTE BREVITATE PAUCIOR INVENITUR. HOMINES ETENIM, QUI ANTEA LITES

AGEBANT, LICET MULTAE LEGES FUERANT POSITAE, TAMEN EX PAUCIS LITES

PERFEREBANT VEL PROPTER INOPIAM LIBRORUM, QUOS CONPARARE EIS INPOSSIBILE

ERAT, VEL PROPTER IPSAM INSCIENTIAM, ET VOLUNTATE IUDICUM MAGIS QUAM

LEGITIMA AUCTORITATE LITES DIRIMEBANTUR. IN PRAESENTI AUTEM

CONSUMMATIONE NOSTRORUM DIGESTORUM E TANTIS LEGES COLLECTAE SUNT

VOLUMINIBUS, QUORUM ET NOMINA ANTIQUIORES HOMINES NON DICIMUS

NESCIEBANT, SED NEC UMQUAM AUDIEBANT. QUAE OMNIA COLLECTA SUNT

SUBSTANTIA AMPLISSIMA CONGREGATA, UT EGENA QUIDEM ANTIQUA MULTITUDO

INVENIATUR, OPULENTISSIMA AUTEM BREVITAS NOSTRA EFFICIATUR. ANTIQUAE

AUTEM SAPIENTIAE LIBRORUM COPIAM MAXIME TRIBONIANUS VIR EXCELLENTISSIMUS

PRAEBUIT, IN QUIBUS MULTI FUERANT ET IPSIS ERUDITISSIMIS HOMINIBUS

INCOGNITI, QUIBUS OMNIBUS PERLECTIS, QUIDQUID EX HIS PULCHERRIMUM ERAT,

HOC SEMOTUM IN OPTIMAM NOSTRAM COMPOSITIONEM PERVENIT. SED HUIUS OPERIS

CONDITORES NON SOLUM EA VOLUMINA PERLEGERUNT, EX QUIBUS LEGES POSITAE

SUNT, SED ETIAM ALIA MULTA, QUAE, NIHIL VEL UTILE VEL NOVUM IN EIS

INVENIENTES, QUOD EXCEPTUM NOSTRIS DIGESTIS APPLICARENT, OPTIMO ANIMO

RESPUERUNT.

 

            --------------------------------------------------

 

 

Luogo fonte:  Co.T.18

Testo:

SED QUIA DIVINAE QUIDEM RES PERFECTISSIMAE SUNT, HUMANI VERO IURIS

CONDICIO SEMPER IN INFINITUM DECURRIT ET NIHIL EST IN EA, QUOD STARE

PERPETUO POSSIT ( MULTAS ETENIM FORMAS EDERE NATURA NOVAS DEPROPERAT),

NON DESPERAMUS QUAEDAM POSTEA EMERGI NEGOTIA, QUAE ADHUC LEGUM LAQUEIS

NON SUNT INNODATA. SI QUID IGITUR TALE CONTIGERIT, AUGUSTUM IMPLORETUR

REMEDIUM, QUIA IDEO IMPERIALEM FORTUNAM REBUS HUMANIS DEUS PRAEPOSUIT,

UT POSSIT OMNIA QUAE NOVITER CONTINGUNT ET EMENDARE ET COMPONERE ET

MODIS ET REGULIS COMPETENTIBUS TRADERE. ET HOC NON PRIMUM A NOBIS DICTUM

EST, SED AB ANTIQUA DESCENDIT PROSAPIA: CUM ET IPSE IULIANUS LEGUM ET

EDICTI PERPETUI SUPTILISSIMUS CONDITOR IN SUIS LIBRIS HOC RETTULIT, UT,

SI QUID INPERFECTUM INVENIATUR, AB IMPERIALI SANCTIONE HOC REPLEATUR. ET

NON IPSE SOLUS, SED ET DIVUS HADRIANUS IN COMPOSITIONE EDICTI ET SENATUS

CONSULTO, QUOD EAM SECUTUM EST, HOC APERTISSIME DEFINIVIT, UT, SI QUID

IN EDICTO POSITUM NON INVENITUR, HOC AD EIUS REGULAS EIUSQUE CONIECTURAS

ET IMITATIONES POSSIT NOVA INSTRUERE AUCTORITAS.

 

            --------------------------------------------------

 

 

Luogo fonte:  Co.T.19

Testo:

HAEC IGITUR OMNIA SCIENTES, PATRES CONSCRIPTI ET OMNES ORBIS TERRARUM

HOMINES, GRATIAS QUIDEM AMPLISSIMAS AGITE SUMMAE DIVINITATI, QUAE

VESTRIS TEMPORIBUS TAM SALUBERRIMUM OPUS SERVAVIT: QUO ENIM ANTIQUITAS

DIGNA DIVINO NON EST VISA IUDICIO, HOC VESTRIS TEMPORIBUS INDULTUM EST.

HASCE ITAQUE LEGES ET ADORATE ET OBSERVATE OMNIBUS ANTIQUIORIBUS

QUIESCENTIBUS: NEMOQUE VESTRUM AUDEAT VEL COMPARARE EAS PRIORIBUS VEL,

SI QUID DISSONANS IN UTROQUE EST, REQUIRERE, QUIA OMNE QUOD HIC POSITUM

EST HOC UNICUM ET SOLUM OBSERVARI CENSEMUS. NEC IN IUDICIO NEC IN ALIO

CERTAMINE, UBI LEGES NECESSARIAE SUNT, EX ALIIS LIBRIS, NISI AB IISDEM

INSTITUTIONIBUS NOSTRISQUE DIGESTIS ET CONSTITUTIONIBUS A NOBIS

COMPOSITIS VEL PROMULGATIS ALIQUID VEL RECITARE VEL OSTENDERE CONETUR,

NISI TEMERATOR VELIT FALSITATIS CRIMINI SUBIECTUS UNA CUM IUDICE, QUI

EORUM AUDIENTIAM PATIATUR, POENIS GRAVISSIMIS LABORARE.

 

            --------------------------------------------------

 

 

Luogo fonte:  Co.T.20

Testo:

NE AUTEM INCOGNITUM VOBIS FIAT, EX QUIBUS VETERUM LIBRIS HAEC

CONSUMMATIO ORDINATA EST, IUSSIMUS ET HOC IN PRIMORDIIS DIGESTORUM

NOSTRORUM INSCRIBI, UT MANIFESTISSIMUM SIT, EX QUIBUS LEGISLATORIBUS

QUIBUSQUE LIBRIS EORUM ET QUOT MILIBUS HOC IUSTITIAE ROMANAE TEMPLUM

AEDIFICATUM EST.

 

            --------------------------------------------------

 

 

Luogo fonte:  Co.T.20A

Testo:

LEGISLATORES AUTEM VEL COMMENTATORES EOS ELEGIMUS, QUI DIGNI TANTO

OPERE FUERANT ET QUOS ET ANTERIORES PIISSIMI PRINCIPES ADMITTERE NON

SUNT INDIGNATI, OMNIBUS UNO DIGNITATIS APICE INPERTITO NEC SIBI QUODAM

ALIQUAM PRAEROGATIVAM VINDICANTE. CUM ENIM CONSTITUTIONUM VICEM ET HAS

LEGES OPTINERE CENSUIMUS QUASI EX NOBIS PROMULGATAS, QUID AMPLIUS AUT

MINUS IN QUIBUSDAM ESSE INTELLEGATUR, CUM UNA DIGNITAS, UNA POTESTAS

OMNIBUS EST INDULTA?

 

            --------------------------------------------------

 

 

Luogo fonte:  Co.T.21

Testo:

HOC AUTEM, QUOD ET AB INITIO NOBIS VISUM EST, CUM HOC OPUS FIERI DEO

ADNUENTE MANDABAMUS, TEMPESTIVUM NOBIS VIDETUR ET IN PRAESENTI SANCIRE,

UT NEMO NEQUE EORUM, QUI IN PRAESENTI IURIS PERITIAM HABENT, NEC QUI

POSTEA FUERINT AUDEAT COMMENTARIOS ISDEM LEGIBUS ADNECTERE: NISI TANTUM

SI VELIT EAS IN GRAECAM VOCEM TRANSFORMARE SUB EODEM ORDINE EAQUE

CONSEQUENTIA, SUB QUA ET VOCES ROMANAE POSITAE SUNT ( HOC QUOD GRAECI

 KATA PODA DICUNT), ET SI QUI FORSITAN PER TITULORUM SUPTILITATEM

ADNOTARE MALUERINT ET EA QUAE  PARATITLA NUNCUPANTUR COMPONERE. ALIAS

AUTEM LEGUM INTERPRETATIONES, IMMO MAGIS PERVERSIONES EOS IACTARE NON

CONCEDIMUS, NE VERBOSITAS EORUM ALIQUID LEGIBUS NOSTRIS ADFERAT EX

CONFUSIONE DEDECUS. QUOD ET IN ANTIQUIS EDICTI PERPETUI COMMENTATORIBUS

FACTUM EST, QUI OPUS MODERATE CONFECTUM HUC ATQUE ILLUC IN DIVERSAS

SENTENTIAS PRODUCENTES IN INFINITUM DETRAXERUNT, UT PAENE OMNEM ROMANAM

SANCTIONEM ESSE CONFUSAM. QUOS SI PASSI NON SUMUS, QUEMADMODUM

POSTERITATIS ADMITTATUR VANA DISCORDIA? SI QUID AUTEM TALE FACERE AUSI

FUERINT, IPSI QUIDEM FALSITATIS REI CONSTITUANTUR, VOLUMINA AUTEM EORUM

OMNIMODO CORRUMPENTUR. SI QUID VERO, UT SUPRA DICTUM EST, AMBIGUUM

FUERIT VISUM, HOC AD IMPERIALE CULMEN PER IUDICES REFERATUR ET EX

AUCTORITATE AUGUSTA MANIFESTETUR, CUI SOLI CONCESSUM EST LEGES ET

CONDERE ET INERPRETARI.

 

            --------------------------------------------------

 

 

Luogo fonte:  Co.T.22

Testo:

EANDEM AUTEM POENAM FALSITATIS CONSTITUIMUS ET ADVERSUS EOS, QUI IN

POSTERUM LEGES NOSTRAS PER SIGLORUM OBSCURITATES AUSI FUERINT

CONSCRIBERE. OMNIA ENIM, ID EST ET NOMINA PRUDENTIUM ET TITULOS ET

LIBRORUM NUMEROS, PER CONSEQUENTIAS LITTERARUM VOLUMUS, NON PER SIGLA

MANIFESTARI, ITA UT, QUI TALEM LIBRUM SIBI PARAVERIT, IN QUO SIGLA

POSITA SUNT IN QUALEMCUMQUE LOCUM LIBRI VEL VOLUMINIS, SCIAT INUTILIS SE

ESSE CODICIS DOMINUM: NEQUE ENIM LICENTIAM APERIMUS EX TALI CODICE IN

IUDICIUM ALIQUID RECITARE, QUI IN QUACUMQUE SUA PARTE SIGLORUM HABET

MALITIAS. IPSE AUTEM LIBRARIUS, QUI EAS INSCRIBERE AUSUS FUERIT, NON

SOLUM CRIMINALI POENA ( SECUNDUM QUOD DICTUM EST) PLECTETUR, SED ETIAM

LIBRI AESTIMATIONEM IN DUPLUM DOMINO REDDAT, SI ET IPSE DOMINUS IGNORANS

TALEM LIBRUM VEL COMPARAVERIT VEL CONFICI CURAVERIT QUOD ET ANTEA A

NOBIS DISPOSITUM EST ET IN LATINA CONSTITUTIONE ET IN GRAECA, QUAM AD

LEGUM PROFESSORES DIMISIMUS.

 

            --------------------------------------------------

 

 

Luogo fonte:  Co.T.23

Testo:

LEGES AUTEM NOSTRAS, QUAE IN HIS CODICIBUS, ID EST INSTITUTIONUM SEU

ELEMENTORUM ET DIGESTORUM VEL PANDECTARUM POSUIMUS, SUUM OPTINERE ROBUR

EX TERTIO NOSTRO FELICISSIMO SANCIMUS CONSULATU, PRAESENTIS DUODECIMAE

INDICTIONIS TERTIO CALENDAS IANUARIAS, IN OMNE AEVUM VALITURAS ET UNA

CUM NOSTRIS CONSTITUTIONIBUS POLLENTES ET SUUM VIGOREM IN IUDICIIS

OSTENDENTES IN OMNIBUS CAUSIS, SIVE QUAE POSTEA EMERSERINT SIVE IN

IUDICIIS ADHUC PENDENT NEC EAS IUDICIALIS VEL AMICALIS FORMA COMPESCUIT.

QUAE ENIM IAM VEL IUDICIALI SENTENTIA FINITA SUNT VEL AMICALI PACTO

SOPITA, HAEC RESUSCITARI NULLO VOLUMUS MODO. BENE AUTEM PROPERAVIMUS IN

TERTIUM NOSTRUM CONSULATUM ET HAS LEGES EDERE, QUIA MAXIMI DEI ET DOMINI

NOSTRI IHESU CHRISTI AUXILIUM FELICISSIMUM EUM NOSTRAE REI PUBLICAE

DONAVIT: CUM IN HUNC ET BELLA PARTHICA ABOLITA SUNT ET QUIETI PERPETUAE

TRADITA, ET TERTIA PARS MUNDI NOBIS ADCREVIT ( POST EUROPAM ENIM ET ASIAM

ET TOTA LIBYA NOSTRO IMPERIO ADIUNCTA EST), ET TANTO OPERI LEGUM CAPUT

IMPOSITUM EST, OMNIA CAELESTIA DONA NOSTRO TERTIO CONSULATUI INDULTA.

 

            --------------------------------------------------

 

 

Luogo fonte:  Co.T.24

Testo:

OMNES ITAQUE IUDICES NOSTRI PRO SUA IURISDICTIONE EASDEM LEGES

SUCIPIANT ET TAM IN SUIS IUDICIIS QUAM IN HAC REGIA URBE HABEANT ET

PROPONANT, ET PRAECIPUE VIR EXCELSUS HUIUS ALMAE URBIS PRAEFECTUS. CURAE

AUTEM ERIT TRIBUS EXCELSIS PRAEFECTIS PRAETORIIS TAM ORIENTALIBUS QUAM

ILLYRICIS NEC NON LIBYCIS PER SUAS AUCTORITATES OMNIBUS, QUI SUAE

IURISDICTIONI SUPPOSITI SUNT, EAS MANIFESTARE.

DATA SEPTIMO DECIMO CALENDAS IANUARIAS IUSTINIANO DOMINO NOSTRO TER

CONSULE.

 

            -------------------------------------